Katedra Polityki Publicznej SGH przeprowadziła drugie seminarium w ramach projektu TransFormWork2 pt. Sztuczna Inteligencja: straty czy zyski w miejscach pracy? (19 września 2025). Miało ono miejsce w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie oraz w formie on-line. 

Członkowie zespołu badawczego SGH pracujący w projekcie przedstawili swoje badania. Prof. Andrzej Zybała, koordynator projektu, zaprezentował przedmiot badań, które wykonywano w projekcie, a które dotyczą wpływu AI na miejsca pracy, dialog społeczny. Obejmują również zagadnienie regulowania sztucznej inteligencji. Przedstawił definicje AI, zarządzania algorytmicznego, zakres wykorzystania AI w gospodarce, wpływ na miejsca pracy, obawy pracowników o jej negatywny wpływ na miejsca pracy. Wskazał na polskie dyskusje o znaczeniu AI, w tym te o charakterze ekonomicznym, a dotyczące możliwości zmniejszenia luki rozwojowej wobec państw najwyżej rozwiniętych dzięki szybkiemu wykorzystaniu nowych technologii, w tym AI. 

Przytoczył dwa największe badania na temat potencjalnego wpływu AI na miejsca pracy, czyli Polskiego Instytutu Ekonomicznego, rządowego think tanku oraz NASK - Państwowy Instytut Badawczy. Wskazują one, że ok. 4-5 milionów miejsc pracy może ulec przekształceniom w wyniku zastosowania technologii AI. Szereg danych o drugim badaniu przedstawił dr Marek Troszyński z NASK, odpowiadający za badania. Wskazał na metody badawcze, które zastosowano, w tym na sposób wyodrębnienia zadań, które składają się na przykładowe zawody. Kwestią oceny jest to, w jakiej mierze w danych zawodach mogą te zadania zostać zastąpione przez sztuczną inteligencję. NASK wprowadził na swojej stronie internetowej przeglądarkę zawodów. Każdy zainteresowany może wpisać w niej dowolny zawód, aby uzyskać informację / ocenę czy jest on podatny ma zastąpienie czy modyfikację w wyniku zastosowania AI. Przeglądarka pokazuje zestaw zadań, które składają się na specyfikę danego zawodu i ocenia, które z nich są narażone (https://www.nask.pl/indeks#indeks).  

AI w 5 sektorach

W kolejnej części seminarium przedstawiono badania obejmujące pięć wybranych sektorów: media, edukacja, finanse, sektor zdrowia i przemysł. dr Anna Janowska badała zastosowania technologii sztucznej inteligencji w mediach. Zaczęła od przykładów straty miejsc pracy przez korektorów zatrudnionych w dużych redakcjach gazet. Korektę wykonuje teraz zasadniczo wyspecjalizowany program sztucznej inteligencji. 

Wskazała na ewolucję w zawodzie dziennikarskim. Redakcje wykorzystują AI do szeregu czynności przy tworzeniu treści. Zmianiają się warunki pracy dziennikarzy. Korzystają ze wsparcia AI w wielu czynnościach, począwszy od wyszukiwania potrzebnych danych, ale jednocześnie rośnie presja na nich, aby wykazywali się większą produktywnością, więcej artykułów. Kolejną rzeczą jest wykoorzystywanie AI do profilowania potrzeb informacyjnych dla czytelników. Zamyka ich to często w tzw. bańkach, bo dostarczane są im treści zgodnie z wyjściowymi ich preferencjami.  

W zakresie stosunków pracy, partnerzy społeczni nie zawierają porozumień zbiorowych na temat wdrażania systemów AI. Pracodawcy zwykle nie przedstawiają planów zastosowania systemów AI, a związki zawodowe nie odnoszą się bezpośrednio do tego. Uznaje się, że dziennikarze będą dbali o swoją reputację i będą tak stosować AI, aby zachowywać niezależność w swojej pracy. 

Edukacja i finanse

Dr Malgorzata Wrzosek zajmowała się technologiami sztucznej inteligencji w sektorze finansów i edukacji. Zaczęła od edukacji stwierdzając, że na razie nie ma systemowych wdrożeń AI w placówkach edukacyjnych, choć nauczyciele i uczniowie korzystają z AI we własnym zakresie. Wyjątkiem może być pilotażowy projekt pod tytułem zeszyt online.

Jednocześnie wiele różnych instytucji tworzy zalecenia, rekomendacje, wytyczne, w tym Komisja Europejska. Tworzą grunt pod przyszłe zastosowania AI. W wielu dokumentach publicznych podkreślane jest znaczenie tego, że systemy AI mają być godne zaufania, a rola człowieka ma być przewodnia, na bazie przejrzystości. Doceniany jest potencjał tkwiący w AI w sferze edukacji z racji możliwości efektywnego przekazywania wiedzy, w tym z wykoorzystaniem elementów gier. Podnoszona jest kwestia zmian w podstawie programowej, aby wprowadzić AI do programów szkolnych. 

AI nie jest postrzegane jako zagrożenie obecnie dla miejsc pracy w edukacji. Przeciwnie, szczególnie władze edukacyjne dostrzegają w AI szanse na poradzenie sobie z problemem braku rąk do pracy. 

Z kolei w sektorze finansów, sytuacja jest zróżnicowana, uwarunkowana specyfiką różnych podsektorów, jak ubezpieczenia, banki, firmy pożyczkowe, fin-techy. Od dłuższego czasu wykorzystywane są Chatboty w obsłudze klienta. Wprowadzane są nowe zastosowania, np. w przetwarzaniu dokumentacji kredytowej, w funkcjonowaniu tzw. back-office, w procesach rekrutacji, w operacjach na rynku walut. Wywiady wskazują, że można wyróżnić 2 scenariusze rozwoju sytuacji w tym sektorze. Otóż dalsze wdrożenia AI mogą wynikać z inicjatyw oddolnych pracowników, a także działań kierownictw firm. 

Przedstawiciele pracowników spodziewają się, że coraz bardziej zaansowane systemy AI będą wpływały na zatrudnienie. Na razie nie ma dużych redukcji, ale już w bliskiej przyszłości mogą mieć miejsce. Zarządzający nie inicjują dialogu wokół wdrażania AI.

Zdrowie i przemysł 

Prof. Andrzej Zybała zajmował się sektorem zdrowia oraz przemysłem. W tym pierwszym, najwięcej wdrożeń AI ma miejsce w diagnostyce obrazowej do oceny wyników badań np. z rezonansu magnetycznego, tomografii komputerowej. Często pierwszą diagnozę stawiają maszyny AI, ale to diagnosta oczywiście ponosi odpowiedzialność prawną. On decyduje o sposobie wykorzystania diagnoz AI. Powstaje coraz więcej zastosowań w innych zakresach diagnostyki i medycyny, a także farmakologii.  

Wskazał na skalę stosowania AI na bazie badań rządowej placówki Centrum e-Zdrowia. Okazuje się, że 4,7% wszelkiego typu placówek zdrowia stosuje narzędzia wspierane przez AI (w 2023 r. było to 2,3%). Najczęściej robią to szpitale – 13,2% (6,5% w 2023 r.). Jednocześnie sytuacja zmienia się dość dynamicznie. W 2025 r. 13,1% wszystkich podmiotów planowało w ciągu 12 miesięcy rozpocząć lub rozwinąć wykorzystanie AI. Niemal 40% szpitali planowało wzdrożenia. AI ma być zastosowana w zakresie obsługi pacjentów, diagnostyki obrazowej CT i MRI, gromadzenia i standaryzacji danych medycznych, wspomagania decyzji klinicznych. 

W niektórych placówkach medycznych prowadzone są przygotowania do wprowadzenia tzw. asystenta lekarza, który będzie wspierał diagnozy medyczne lekarzy.